کتاب ها و دنیای واقعی

ویلیام سامرست موام طی نود و یک سال زندگیش، نزدیک به صد رمان، داستان کوتاه و نمایشنامه نوشت. من فقط سه رمان و دو داستان کوتاه او را خوانده ام و هیچ یک از نمایشنامه هایش را ندیده ام، غیر از کوارتت که از روی آن فیلمی ساخته شده است. برای من دشوار است که بر تک تک صفحه های یک رمان درنگ کنم؛ به نظر من دنیای واقعی به قدری سرشار و جالب است که حیفم می آید وقتم را برای کنکاش در صحنه ها و شخصیت های خیالی که زاده ی ذهن رمان نویسان است صرف کنم، مگر اینکه به درک یا شناختی از واقعیت کمک کنند؛

تفسیرهای زندگی، ویل و آریل دورانت، ترجمه ی ابراهیم مشعری، ویراست منوچهر یزدانی، انتشارات نیلوفر، چاپ اول 1369

پارس می کنند

و از اين ادبيات جديد و گستره ي اعتراف و تحليلِ خود چنين استنباط مي شود که نوشتنِ اثري نبوغ آميز تقريبا هميشه کاري بسيار صعب و دشوار است. همه چيز با امکان بيرون آمدن اثر به صورت کامل و تمام عيار از ذهن نويسنده در تضاد است. به طور کلي، شرايط مادي عليه آن هستند. سگها پارس مي کنند؛ مردم مزاحم مي شوند؛ بايد دنبال کسب درآمد بود؛ سلامتي مختل مي شود. به علاوه، آنچه تمام اين مشکلات را تشديد و تحمل آنها را سخت تر مي کند، بي اعتنايي چشمگير دنياي پيرامون است. دنيا از مردم نمي خواهد شعر و رمان و تاريخ بنويسند؛ دنيا به اينها نياز ندارد. براي دنيا اهميتي ندارد که فلوبر کلمه ي مناسب را پيدا کند يا کارلايل بادقت و وسواس اين يا آن واقعيت را به اثبات برساند. و طبيعتا براي آنچه نمي خواهد بهايي نمي پردازد. پس نويسنده، کيتس، فلوبر، کارلايل، خصوصا در سالهاي خلاق جواني با همه گونه مزاحمت و دلسردي روبه رو مي شود و رنج مي کشد. از آن کتابهاي تحليلِ خود و اعتراف، نفريني، فرياد دردآلودي به گوش مي رسد. "شاعران بزرگ در فلاکت مي ميرند" – اين بار گراني است که شعر بر دوششان گذاشته. اگر چيزي، به رغم همه ي مشکلات نوشته شود، معجزه است و احتمالا هيچ کتابي کامل و بدون نقص، آنگونه که در ذهن نويسنده بوده، به وجود نمي آيد.

اتاقي از آنِ خود، ويرجينيا وولف، ترجمه ي صفورا نوربخش، ويرايش مژده دقيقي، انتشارات نيلوفر، چاپ دوم، بهار 1384

On not winning the Nobel Prize

Writers are often asked, How do you write? With a wordprocessor? an electric typewriter? a quill? longhand? But the essential question is, "Have you found a space, that empty space, which should surround you when you write?" Into that space, which is like a form of listening, of attention, will come the words, the words your characters will speak, ideas - inspiration.

If a writer cannot find this space, then poems and stories may be stillborn.

When writers talk to each other, what they discuss is always to do with this imaginative space, this other time. "Have you found it? Are you holding it fast?"

Doris Lessing, acceptance speech of Nobel Prize for Literature, December 7, 2007