۱۳۸۳/۱۱/۴

تعریف داستان کوتاه با خط کش ویکی پدیا



من تعریف ویکی پدیا رو خیلی وقت پیش شنیده بودم و طبق المعمول همه ی چیزهای جدید اینترنتی توی وبلاگ حسین درخشان. واسه ی اونهایی که نمی دونن بگم که این ویکی پدیا یه دایره المعارف رایگان محصول بنیاد ویکی مدیا هستش که به تدریج و توسط خود مراجعه کننده ها کامل می شه. یعنی من مراجعه می کنم به این سایت مثلا برای اینکه ببینم معنی عبارت Short Story چیه؟ بعد توی تعریف این عبارت به عبارت Ficto-criticism برمی خورم و وقتی که می خوام که ببینم معنی این یکی دیگه چیه، دایره المعارف می گه که هیچ اطلاعی دراینباره نداره و اگه من مقاله ای درباره ی این عبارت دارم، می تونم به دایره المعارف اضافه کنم تا بقیه هم بخونن. به همین ترتیب می شه مقاله های افراد دیگه رو هم تصحیح یا تکمیل کرد. البته ظاهرا یه هشدارهایی می ده درباره ی مطالبی که به نظرش مشکوک می یاد که من نمی دونم از چه الگوریتمی پیروی می کنه برای این کار؛ خودش می گه بررسی نوشته ها توسط تیمی از گردانندگان انجام می شه.
به هرحال! ویکی پدیای فارسی یه مدت بحثش داغ بود و کم کم از تب و تاب افتاد و اونجوری که من فهمیدم هنوز خیلی راه داره تا اینکه مثل نسخه ی انگلیسی بشه. تازگی ها که می خواستم درباره ی بورخس یه مطلب بنویسم (همین پایین)، راهم افتاد به ویکی پدیا. توی دایره المعارف ویکی پدیا Short Story رو جستجو کردم و دیدم که مطلب ساده ی جالبی برای تعریف داستان کوتاه گذاشته. امشب یه قسمتی از اون رو ترجمه کردم که براتون می ذارم. اگر هم دوست داشتین می توانید اصل مطلب رو اینجا ببینید. بقیه ی مطلب که درباره ی تاریخچه داستان کوتاه هستش هم فکر کنم بد نباشه. اگه برای خودم جالب بود، ترجمه اش رو می ذارم. راستی یه عده از کلمات همین نوشته، خودشون توی همین دایره المعارف تعریف دارن که می توانید با مراجعه به اصل مطلب، تعریف هاشون رو هم ببینید (مثل عبارت روزنامه نگاری نوین).

داستان کوتاه قالبی از نوشتار روایی منثور است که با تعداد جملاتش از سایر قالب های همانندش متمایز می شود و نیز با نیت نویسنده اش که آیا می خواسته داستانی کوتاه بنویسد (یا مثلا یک رمان کوتاه). این قالب نوشتاری ممکن است بزرگ هم باشد و درکل می توان گفت که اجماعی در این مورد وجود ندارد. داستان کوتاه به داستان هایی گفته می شوند که کوتاه تر از داستان های بلند باشند.
تعیین طول قطعی یک داستان کوتاه مساله ساز است. یک تعریف کلاسیک از طول یک داستان کوتاه این است که طول داستان کوتاه به قدری باید باشد که بتوان آن را در یک نشست خواند. ولی استفاده ی معاصر از عنوان داستان کوتاه گاهی شامل نوشتارهای داستانی ای (fiction*) می شود که گاهی بالغ بر 20000 کلمه دارند. البته درعمل طول یک داستان کوتاه بستگی به کشوری دارد که آن داستان آنجا منتشر می شود. مثلا در ایالات متحده یک داستان کوتاه می تواند بالای 10000 کلمه داشته باشد (که آنها را "داستان کوتاه بلند" یا "long short stories" می نامند) درحالیکه در بریتانیا متوسط تعداد کلمات داستان های کوتاه حدود 50000 کلمه است و در استرالیا کم داستان کوتاهی بیش از 3500 کلمه دارد. گرچه داستان های کوتاهی نیز هستند که تنها چندصد کلمه دارند ( که آنها را اغلب "روایت کوچک" یا "micro narratives" می نامند)، خوانندگان معاصر داستان کوتاه انتظار دارند که داستان کوتاهی که می خوانند حداقل 1000 کلمه را داشته باشد.
داستان های کوتاه اغلب قالبی از ادبیات داستانی هستند. قالب اکثر داستان های کوتاه منتشر شده، نوشتار داستانی ژانری (genre fiction) هستند: داستان علمی (science fiction)، داستان رعب آور (horror fiction)، داستان کارآگاهی (detective fiction) و امثال اینها. داستان کوتاه قالب های غیرداستانی (non-fiction) مانند سفرنامه، شعر منثور (prose poetry) و نسخه های پست مدرن قالب های داستانی و غیرداستانی مانند داستان- نقد (ficto-criticism) یا روزنامه نگاری نوین (new journalism) را نیز دربرمی گیرند. داستان های کوتاه ادبی که طولشان از طول یک داستان کوتاه معمول (حتا "داستان کوتاه بلند") متجاوز باشد، اغلب رمان کوتاه (novella) نامیده می شوند و اثرهای طولانی تر (اغلب بیش از 40000 کلمه) را رمان می نامند.



* واژه ی fiction دارای معانی متعددی است که از آن جمله می توان به ادبیات منثوری که بویژه برای رمان ها بکار می رود و نیز به توصیف تخیلی انسان ها و رویدادها، تا نفس داستان، حکایت و حتا افسانه گفته می شود. در این نوشتار به جای این واژه اغلب از کلمه ی ادبیات و یا عبارت نوشتار داستانی استفاده می شود و منظورم همان ادبیات داستانی نثرگونه یا منثور است.

۲ نظر:

جواد حيدري گفت...

ناصر ممنون با يه موجود جديد آشنا شدم و تاسف خوردم که چرا ويکي پدياي فارسي "وي" نداره يا حروف فارسي نازنينش به اين روز افتادند ناصر درستش کن

Naser گفت...

سلام جواد جان
ویکی پدیای فارسی "وی" داره؛ نمی دونم تو چرا نتونستی ببینی. فکر کنم از فونتش باشه
فدایت ناصر